Styrodur (polistyren ekstrudowany XPS) – co to jest i do czego się go wykorzystuje?

Ostatnia aktualizacja: 23 września 2020

Gdy budujemy lub remontujemy dom, raczej nie zastanawiamy się nad tym, jaki materiał wybrać do ocieplenia budynku. Przecież to oczywiste, że styropian! A właśnie, że nie – do wyboru mamy jeszcze inny materiał służący do termoizolacji ścian i fundamentów. Mowa o polistyrenie ekstrudowanym, czyli styrodurze. Powstaje dylemat: styrodur czy styropian? Co będzie cieplejsze? Jakie są różnice? Co wybrać? O właściwościach i zastosowaniach polistyrenu esktrudowanego piszemy w poniższym artykule, do którego lektury serdecznie zapraszamy.

Co to jest styrodur?

Styrodur, a właściwie polistyren ekstrudowany XPS, to odmiana styropianu. Różnica polega na tym, że styropian to polistyren ekspandowany, a styrodur to polistyren ekstrudowany. Co to znaczy? Jego struktura jest zamknięto-komórkowa. Dzięki temu jest doskonałym materiałem do ociepleń i wykazuje wyższą skuteczność niż wełna mineralna i styropian. Kolejne wyjątkowe właściwości styruduru to odporność na ściskanie dochodząca do trzydziestu ton oraz fakt, że nie traci on właściwości hydroizolacyjnych, nawet jak jest zanurzony w wodzie. Dzięki niskiej nasiąkliwości można go z powodzeniem stosować do ociepleń w miejscach stale narażonych na wilgoć.

Jak powstaje styrodur?

Już wiemy, że styrodur to polistyren ekstrudowany i że ma strukturę zamknięto-komórkową. A jak powstaje? Produkcja tego materiału polega na wymieszaniu polistyrenu ze składnikami, którym zawdzięcza on swoje właściwości. Następnie w specjalnej maszynie, pod dużym ciśnieniem i w wysokiej temperaturze w styrodur wtłacza się gaz. To powoduje spienienie granulek polistyrenu, a później rozprężenie, czego efektem jest wielokrotne zwiększenie masy materiału. Finalnie styrodur przybiera formę jednorodnej piany, której cząsteczki ściśle do siebie przylegają – to jest właśnie omawiana na początku struktura zamknięto-komórkowa. Na końcu materiał jest prasowany i cięty na płyty polistyrenowe.

Na czym polega ekstrudowanie?

Ekstruzja, której poddawany jest styrodur, oznacza sposób obróbki tworzyw sztucznych i metalu. Materiał umieszcza się w matrycy lub pojemniku i następnie poddaje działaniu tłoka. Pod wysokim ciśnieniem masa wypływa przez otwór w matrycy. Siła ściskania sprawia, że można silnie odkształcić materiał bez naruszenia jego spójności. Jeżeli materiał jest mocny, to w procesie ekstruzji wykorzystuje się działanie wysokiej temperatury. Wyciskanie „na zimno” niszczy narzędzia, ponieważ wtedy materiał jest mniej plastyczny i trzeba użyć do niego więcej siły.

Najważniejsze właściwości polistyrenu ekstrudowanego

Płyta XPS jest, podobnie jak styropian, uniwersalnym materiałem wykorzystywanym do ociepleń budynków oraz wykonywania hydroizolacji. Jest to możliwe dzięki uniwersalnym właściwościom styroduru, za które jest on doceniany przez specjalistów. Poniżej przedstawiamy najważniejsze właściwości techniczne styroduru, w tym właściwości ekologiczne oraz jego parametry. Wszystkie te czynniki mają poważny wpływ na wybór materiału do ociepleń, dlatego zachęcamy do zapoznania się ze szczegółami!

Styrodur – właściwości techniczne

Do cech wyróżniających polistyren XPS zdecydowanie należy zaliczyć współczynnik przewodzenia ciepła lambda, którego wartości wahają się między 0,029 a 0,037 W/(mK). Co oznaczają te tajemnicze symbole? To wat na metr i kelwin, czyli jednostka przewodności cieplnej. Silne ściskanie pod ciśnieniem, jakiemu jest poddawany styrodur w trakcie produkcji skutkuje niezwykle zwartą budową, pozbawioną szczelin i przestrzeni między granulkami materiału. Poza wybitną gęstością jest też bardzo odporny na odkształcenia. Właśnie dzięki temu polistyren ekstrudowany jest tak doskonałym materiałem do ociepleń.

Warto wymienić najważniejsze parametry techniczne styroduru, do których należą:

• gęstość: ok. 33-42 kg/m³
• opór cieplny: 0,5 – 1,15 m²K/W
• odporność na ściskanie: od 250 kPa przy płycie XPS 250 do 700 kPa w płytach XPS 700.

Styrodur – parametry nasiąkliwości

Jedną z właściwości którym styrodur zawdzięcza swoją sławę jest wspominana już kilkukrotnie niska nasiąkliwość. Zawdzięcza to wspomnianej wyżej niezwykłą gęstością. Materiał jest w środku praktycznie pozbawiony pęcherzyków powietrza, więc w efekcie nie nasiąka. Aby to udowodnić, przeprowadzono nawet testy polegające na wtłoczeniu wody do wnętrza płyty z polistyrenu. Jednak styrodur jest tak gęsty i zwarty, że kompletnie nie przyjmuje wody – ciecz cofała się z powrotem do miejsca, przez które ją wprowadzano. Ta cecha sprawia, że ocieplanie fundamentów styrodurem jest coraz popularniejsze. Płyty XPS są doskonałym izolatorem przed wilgocią w przypadku fundamentów, piwnic i basenów. Styrodur jest także odporny nie tylko na wodę, ale i uszkodzenia mechaniczne dzięki swojej wytrzymałości na ściskanie.

Parametry nasiąkliwości styroduru przy długotrwałym zanurzeniu w wodzie są następujące:

• 0,70 %
• 0,35 %
• 0,30 %

Polistyren ekstrudowany – właściwości ekologiczne

Osoby, które dbają o środowisko naturalne oraz zwracają uwagę na to, jak same wpływają na swoje otoczenie, zdecydowanie powinny rozważyć wybór styroduru podczas ocieplania domu. Ponieważ ten materiał nie jest tak popularny jak styropian niewiele osób pewnie wie, że w przeciwieństwie do bloków styropianowych, te wykonane z polistyrenu są w stu procentach biodegradowalne! Dodatkowo, styrodur jest dużo bezpieczniejszy od styropianu w kwestii ochrony przeciwpożarowej. Dlaczego? Otóż ten polistyren ma właściwości samogasnące, co oznacza, że poddany działaniu bardzo wysokiej temperatury nie topi się ani nie ulega zwęgleniu.

Styrodur – wymiary

Standardowe wymiary styroduru to 125 cm x 60 cm. Płyty różnią się za to między sobą grubością – od 2 cm do 12 cm. Wybierając bloki polistyrenowe mamy do wyboru różne rodzaje krawędzi oraz sposoby wykończenia powierzchni. Najczęściej spotyka się styrodur gładki lub karbowany.

Polistyren ekstrudowany xps – zastosowanie

Ze względu na swoje właściwości, styrodur znajduje szerokie zastosowanie we wszelkich pracach związanych z ociepleniem i hydroizolacją. O tym jak najlepiej wykorzystać płyty styrodurowe piszemy poniżej.

Styrodur XPS – zastosowanie na dachach

Kto kiedykolwiek mieszkał na poddaszu ten wie jakie ekstremalne warunki tam panują. Pomieszczenia na poddaszu mają cudowną właściwość dostosowywania się do temperatury na zewnątrz, choć niewiele osób uważa to za zaletę. Latem sauna turecka, a zimą temperatura garażowa, jeśli pozostawimy zakręcone grzejniki. Dlatego porządne ocieplenie dachu jest bardzo ważne, ponieważ w przeciwnym wypadku boleśnie dużą część domowego budżetu trzeba będzie poświęcić na rachunki za ogrzewanie. Płyty z polistyrenu ekstrudowanego doskonale służą jako ocieplenia dachów ze względu na swoje właściwości hydro- i termoizolacyjne. Do tego styrodur jest bardzo prosty w montażu.

Wykorzystanie polistyrenu ekstrudowanego na balkonie

Polistyren ekstrudowany doskonale sprawdza się jako ocieplenie dachów, w tym dachów płaskich. A takim jest przecież taras albo balkon! Można ocieplić cały balkon styrodurem, a także tworząc mostek termiczny zastosować styrodur pod drzwiami balkonowymi.

Styrodur na ścianach budynku

Jedną z zalet styroduru jest, z czego być może nie wszyscy zdają sobie sprawę, oszczędność miejsca. A dokładniej chodzi o to, że potrzeba mniej pianki XPS, aby osiągnąć te same rezultaty co przy ociepleniu ze styropianu. Przykładowo, warstwa termoizolacyjna z polistyrenu ekstrudowanego o grubości 5 cm daje taki sam efekt jak gruba na 9 cm płyta z tradycyjnego styropianu. W cieńszej warstwie okna będą płycej osadzone w ścianach, a co za tym idzie – mniej osłonięte. Dzięki temu w ciągu dnia do pomieszczeń dotrze więcej światła słonecznego.

Styrodur na podłogę

Termoizolacja podłóg jest równie ważna co ocieplenie ścian czy dachu. Warstwa termiczna chroni podłogę przed zimnem idącym od podłoża, zwiększa komfort użytkowania oraz oczywiście obniża koszty ogrzewania. Szczególnie w przypadku podłóg na gruncie termoizolacja jest bardzo ważna. Tradycyjny styropian jest niestety za mało wytrzymały, dlatego w przypadku posadzek styrodur jest najlepszym materiałem. Odznacza się nie tylko wybitną solidnością i odpornością na ściskanie, ale także wspomnianą wyżej niską nasiąkliwością.

Pamiętajmy o tym, że standardowy styropian EPS jeśli ma być skuteczny, to często trzeba ułożyć grubą warstwę wynoszącą nawet kilkadziesiąt centymetrów grubości. W przypadku ocieplenia zewnętrznego nie jest to aż tak istotne, ale w pomieszczeniach zabiera cenną przestrzeń. Zastosowanie polistyrenu ekstrudowanego może jest droższe, ale zdecydowanie oszczędzi miejsce oraz będzie bardziej solidne i niezawodne.

Styrodur na fundamenty

Jaki styrodur wybrać na fundamenty? Do ocieplania ścian fundamentów wciąż najczęściej wykorzystuje się klasyczny styropian w wersji o zmniejszonej nasiąkliwości. Rzeczywiście, jest on na tyle odporny na wodę i inne czynniki zewnętrzne, że wystarczy jako warstwa hydro- i termoizolacyjna. Jeśli poziom wód gruntowych na działce jest wysoki, to wtedy warto jednak zdecydować się na polistyren ekstrudowany. Styrodur sprawdzi się także pod płytą fundamentową jako warstwa izolacyjna wytrzymała na mechaniczne uszkodzenia.

Styrodur pod basen

Budowa basenu wymaga doskonałego przygotowania terenu, podłoża i zadbania o dobrą hydroizolację. Dzięki dobrze przygotowanemu podłożu materiał basenu będzie chroniony przed zniszczeniami i dłużej nam posłuży, a także zapobiegnie nadmiernej utracie ciepła. Tradycyjny styropian EPS nie sprawdzi się jako warstwa pod basenem – nie jest przygotowany na tak ogromne obciążenia i pod ciężarem wody w basenie zwyczajnie się odkształci lub popęka. Dlatego w przypadku basenów najlepiej sprawdzi się warstwa izolacyjna wykonana z polistyrenu ekstrudowanego, który jest odporny na odkształcenia i wysokie obciążenia. Warto kolejny raz wspomnieć o niskiej nasiąkliwości, która jest następnym argumentem przemawiającym za wyborem styroduru pod basen.

Styrodur a styropian – porównanie

Osoby stojące przed wyborem materiału do ociepleń stają przed wyborem: styropian a styrodur? Jaka jest różnica? Pierwsza w oczy rzuca się ta najbardziej oczywista, czyli cena. Polistyren ekstrudowany jest niejednokrotnie nawet dwa razy droższy od klasycznego styropianu.

Kolejna różnica to kolor – styropian rzadko kiedy jest barwiony, dlatego jeśli widzimy bloki materiału do ociepleń w kolorze zielonym, różowym lub niebieskim, to z całą pewnością mamy do czynienia ze styrodurem, który taką barwę zawdzięcza zawartym w nim składnikom. Płyty XPS są też zdecydowanie twardsze od styropianu. Styrodur wytrzymuje nacisk o sile rzędu 30 ton i z tego względu nada się do hydroizolacji basenu, w przeciwieństwie do styropianu. Jest też dużo bardziej odporny na ściskanie i odkształcenia dzięki swojej strukturze o wysokiej gęstości. Płyty z polistyrenu ekstrudowanego odznaczają się niskim współczynnikiem przewodzenia ciepła, a także wysoką odpornością na wilgoć.

Należy wspomnieć o pewną zaletę styroduru, o której rzadko się mówi. Otóż ten materiał jest zdecydowanie mniej podatny na ogień dzięki zawartym w nim materiałom – nie podtrzymuje ognia w przeciwieństwie do styropianu, który doskonale się pali. Osoby mieszkające w ocieplanych budynkach nierzadko obawiają się tego co się stanie w przypadku pożaru. W końcu styropian, którym obłożony jest dom jest bardzo łatwopalny! A w przypadku styroduru tego problemu nie ma. Oczywiście nie oznacza to, że jest on odporny na ogień – bo nie jest. Ale nie będzie się palił tak łatwo i szybko jak styropian w wypadku zapłonu.

Płyta polistyrenowa

Płyty z polistyrenu ekstrudowanego znajdują zastosowanie w szkleniu oraz w mieszkaniach jako balustrady balkonowe, kabiny prysznicowe lub atrakcyjne, szklane ścianki działowe. Tak spreparowany styrodur wygląda jak szkło, ale zatrzymuje o wiele więcej ciepła i przy tym jest tańszy w przyszłej eksploatacji dzięki niższym rachunkom za energię. Takie płyty wykorzystuje się także do budowy podwieszanych sufitów, kloszy oświetleniowych, a nawet stoisk targowych.

Czy na styrodur powinno się zakładać folię kubełkową?

Producent zapewnia, że płyt XPS nie trzeba przykrywać folią kubełkową. Jednak jeśli teren, na którym stawiamy fundamenty jest podmokły, to warto mimo wszystko zdecydować się na folię.

Jak wybrać polistyren ekstrudowany?

Stojąc przed wyborem producenta styroduru musimy zwrócić uwagę na szereg czynników:

• Obecność na rynku – najlepszy polistyren XPS można znaleźć u dwóch producentów, którzy są na rynku z tym produktem od blisko 60 lat, ale i w Polsce nie brakuje firm, które produkują doskonały styrodur;
• Atesty – należy sprawdzić, czy producent dostarcza informacje o atestach i aprobatach technicznych;
• Dokładne parametry styroduru – nasiąkliwość, współczynnik przewodzenia ciepła, odporność na ściskanie i łatwopalność;
• Gęstość – należy sprawdzić, czy gęstość styroduru obiecana przez producenta jest zgodna z rzeczywistością.

Czym można ciąć styrodur?

Właściwie większość prostych narzędzi przetnie styrodur. Jeśli nie zależy nam na estetyce, to można użyć brzeszczotu o drobnych ząbkach, jednak efekt nie będzie powalający – krawędzie płyty będą postrzępione. Jak skutecznie i precyzyjnie ciąć styrodur? Najlepszym sposobem jest oczywiście cięcie za pomocą drutu oporowego. To narzędzie zapewnia największą precyzję, a przy tym estetykę. Nie powstają rowki ani postrzępienia, krawędzie materiału są idealnie gładkie. Równie skuteczny będzie nóż lub ploter termiczny. Do cięcia styroduru nada się również piła płatnica. Trzeba pamiętać o dokładnym zaznaczeniu miejsca cięcia oraz o tym, by ciąć polistyren pod kątem.

Czym kleić styrodur?

Ze względu na zawarte w materiale składniki, polistyren ekstrudowany nie może być przyklejany klejem opartym na rozpuszczalniku, ponieważ ten zwyczajnie rozpuści styrodur. Płyty XPS przykleja się najczęściej na piankę poliuretanową. Nanosi się je za pomocą specjalnego pistoletu montażowego, dzięki czemu montaż jest bardzo szybki – możliwe jest przyklejenie ocieplenia ze styroduru w jeden dzień i prowadzenie dalszych prac, ponieważ klej poliuretanowy błyskawicznie schnie.

Kolejnym rodzajem spoiwa do styroduru jest klej polistyrenowy. Podobnie jak pianka poliuretanowa bardzo szybko schnie i twardnieje oraz można go stosować nawet w miejscach narażonych na dużą wilgoć. Obecnie za najbardziej skuteczny uważa się klej bitumiczny. Jego istotną cechą jest to, że nie spływa po powierzchni, więc można go stosować do klejenia płyt w nietypowych i trudnych miejscach, jak skosy i sufity. I oczywiście klej bitumiczny doskonale radzi sobie w warunkach wysokiej wilgotności, dlatego można nim przyklejać izolację piwnic i fundamentów.

Czym można malować styrodur?

Wybierając farbę do styroduru pamiętajmy o zasadzie wybierania kleju, ponieważ tutaj obowiązuje ta sama – do styroduru nie używa się materiałów opartych na rozpuszczalnikach! Z tego powodu odpadają wszelkie farby rozpuszczalnikowe, ponieważ „zjedzą” polistyren. Do płyt XPS stosuje się farby akrylowe wodorozcieńczalne – są odporne na warunki atmosferyczne i bezpieczne dla styroduru.

Styrodur – cena

Nie jest tajemnicą, że cena styroduru jest wyższa niż styropianu. Jednak, o czym wspomnieliśmy w tym artykule, do uzyskania tego samego efektu termoizolacji potrzeba prawie dwa razy mniej styroduru niż styropianu. Tak jak w większości branż, również w materiałach do ociepleń cena wynika najczęściej z popularności marki. Wpływ na nią ma także odporność na naprężenia, jaką odznacza się dany materiał. Średnie ceny styroduru za metr kwadratowy są następujące:

• XPS 700: około 700 złotych
• XPS 500: około 550 złotych
• XPS 300: około 350 złotych

Zatem wybierając płyty z polistyrenu musimy mieć na względzie odporność materiału na obciążenia, jego grubość oraz producenta – wszystkie te czynniki mają wpływ na ostateczną cenę.